Tranh Đông Hồ từ lâu đã được coi là kết tinh của mỹ thuật dân gian Việt Nam, nơi những giá trị nhân văn và khát vọng về cuộc sống sung túc được gửi gắm qua từng nét khắc gỗ trên nền giấy điệp. Trong khi đó, xiếc lại là nghệ thuật của hình thể, của những chuyển động đòi hỏi sự dẻo dai và chính xác tuyệt đối.

Tưởng chừng là hai thái cực riêng biệt, nhưng dưới bàn tay dàn dựng của dự án "Thức Cùng Di Sản" cùng sự bảo trợ chuyên môn của Liên đoàn Xiếc Việt Nam và Trung tâm Bảo tồn Tranh Dân gian Đông Hồ, sự kết hợp này đã tạo nên một trải nghiệm thị giác chưa từng có: Những nhân vật tĩnh lặng trong tranh bỗng chốc "bước ra" khỏi mặt giấy, sống động và đầy biến hóa trên sân khấu.

Sự kiện diễn ra trong bối cảnh vô cùng ý nghĩa khi nghề làm tranh dân gian Đông Hồ vừa chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp vào đầu tháng 12/2025.

Tâm điểm của sự kiện là vở diễn Ký ức làng Hồ kéo dài 90 phút, dẫn dắt người xem đi qua nhiều cung bậc cảm xúc. Mở đầu chương trình, không gian trữ tình của vùng Kinh Bắc được tái hiện qua tiết mục Đu Quan họ do bộ đôi NSƯT Thu Hương và NSƯT Thanh Tuấn thể hiện. Những nhịp đu bay bổng hòa quyện cùng làn điệu dân ca da diết đã đưa khán giả trở về với nhịp sống bình yên của làng quê Bắc Bộ xưa.

Một trong những khoảnh khắc lắng đọng nhất là phần giao lưu cùng Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Hữu Quả. Với những câu chuyện chân thực về thăng trầm của làng tranh, ông đã giúp công chúng hiểu sâu hơn về triết lý và hệ màu tự nhiên của Đông Hồ. Sự hiện diện của một "người giữ lửa" ngay trên sân khấu xiếc đã tạo nên sợi dây kết nối vô hình nhưng bền chặt giữa giá trị truyền thống và nhịp sống đương đại.

Khép lại hành trình là vở diễn sân khấu hóa Chuyện Nhà Tí. Tại đây, các kỹ thuật nhào lộn, thăng bằng và tung hứng bậc cao của nghệ thuật xiếc đã được sử dụng để nhân cách hóa các nhân vật dân gian. Những bức tranh kinh điển không còn nằm trên kệ sách hay tường nhà, mà chúng chuyển động, nhảy múa và kể chuyện, tạo nên một không gian giao thoa giữa mỹ thuật cổ điển và cảm quan thẩm mỹ hiện đại.

Sự thành công của Xiếc Họa Đông Hồ là minh chứng cho hướng tiếp cận mới trong công tác bảo tồn di sản: Không để di sản "ngủ yên" trong bảo tàng, mà phải để chúng "sống" và "thở" trong dòng chảy của nghệ thuật đương đại.

Dự án do nhóm sinh viên Khoa Truyền thông và Văn hóa Đối ngoại, Học viện Ngoại giao thực hiện đã mở ra một hướng đi đầy tiềm năng cho việc quảng bá văn hóa Việt Nam, đồng thời khẳng định vai trò quan trọng của thế hệ trẻ trong việc tiếp nối và lan tỏa những giá trị bền vững của dân tộc./.